ได้อ่านหนังสือคู่มือมนุษย์ของท่านพุทธทาส เพิ่งจะเข้าใจเมื่อวานนี้ว่า
ความรู้และปัญญาต่างกันอย่างสิ้นเชิง และไม่เหมือนกันด้วย และไม่เกี่ยวกันด้วย

ค วามรู้คือ สิ่งที่คุณรู้ คุณรู้ว่าทำอย่างนั้นไม่ดี ทำอย่างนี้ไม่ดี ควรจะพัฒนาบุคลิกภาพอย่างนั้นอย่างนี้ เหมือนการเรียนในปัจจุบันนี้ที่เรียนเอาไว้รู้ หรืออ่านแล้วจำศีลได้ 5 ข้อ นี่แหละคือรู้

แต่…

ปัญญาคือ การรู้ที่รู้ซึ้ง การรู้ที่ไม่ใช่การรู้ธรรมดาเหมือนข้างบนนั้น แต่เป็นการรู้ที่แบบว่า ซึมซับในหัวใจ เป็นไปได้ด้วยตัวมันเอง เช่น เราไม่จำเป็นต้องรู้ศีล 5 แต่ชีวิตเรา ไม่เคยฆ่าสัตว์ ลักทรัพย์ ผิดกาม โกหก ดื่มเหล้า เลย เพราะเราละอายที่จะทำ รวมไปถึงไม่คิดอยากจะทำ นี่แหละคือปัญญา

ซึ่งผ มไม่แน่ใจว่าจะใช้ได้เฉพาะทางธรรมะ และการดำรงค์ชีวิตสองอย่างหรือไม่ เพราะหลายอย่างในโลกของเราในปัจจุบัน เราจะต้องเรียนรู้ เพราะโลกตอนนี้ต้องการผู้ที่เรียนรู้ แต่มองไปอีกแง่หนึ่งว่า การเรียนรู้พวกนี้ ยิ่งเรียนก็ยิ่งไม่หลุดพ้นจากความทุกข์ มีแต่ความสุขทางวัตถุไปวันๆ

สรุป ปัญญา คือ การตกผลึกของจิต ความฉลาด(ความรู้) คือความอยากที่ไม่มีวันหมด

มองออกไปนอกหน้าต่าง เห็นท้องฟ้า ที่มีหมู่ดาวอยู่มากมาย
นึกถึงตัวเราที่เล็กน้อยและด้อยค่า กับ ความใหญ่ของมหาจักรวาล

วินทร์ เลียววาริณ ได้เขียนเทียบไว้ว่า “เราเป็นมดที่ริมสนามฟุตบอล
ไม่ว่าจะจินตนาการสูงสุดหรือพัฒนาความรู้มากมายสักเท่าใด
มันก็ติดขีดจำกัดที่ไม่สามารถรู้นอกเหนือสนามฟุตบอลนั้น
และหากวันหนึ่งมันสร้าง ยานอวกาศ บินหนีไปจากบ้านของมัน
ออกจากระบบสุริยะของมัน ที่เป็นส่วนหนึ่งของตำบล ซึ่งอยู่ในเอำเภอหนึ่ง
จังหวัดหนึ่ง ประเทศหนึ่ง ยิ่งไม่มีทางที่จะจินตนาการว่าไกลออกไปยังมี
ดาราจักร อื่นๆ มากมาย เช่น โตเกียว นิวยอร์ก ปักกิ่ง และระบบสุริยะ จริงๆ”

แม้เพียงเรามีความใฝ่ฝันบางอย่าง ต้องการบางอย่าง จินตนาการบางอย่าง
บ่อยครั้งที่มันอาจจะไม่เป็นจริง หรือ เป็นจริง เพียงแต่มันอาจจะต้องใช้เวลาที่ยาวนาน

หากพูดถึงมนุษย์ จิตใจจะเหมือนกับห้วงของมหาจักรวาล ที่เราเป็นเพียงจุดหนึ่ง
ซึ่งไม่รู้ว่าคนอีกคนจะค้นพบไหม หากต้องฝ่าชั้นของ เนบิวล่า หมู่ดาว ระบบสุริยะ ต่างๆ
ภายในจิตใจ การแตกสลายของระบบจุดหนึ่ง คงต้องรอเวลาที่จะหลอมรวมกันอีกครั้ง

เมื่อตอนเที่ยง ตื่นมา ซัดแซนวิช รู้สึกเกลียดผัก เพราะเราไม่ชอบผัก ชอบกินแต่แฮม แต่ก็ฝืนกิน รวมๆกันแล้วอร่อยดี ความคิดเลยบรรเจิด ชีวิตเราต้องมีสิ่งที่ชอบและไม่ชอบ สิ่งที่ดีและไม่ดี หากมันดีไปทั้งหมด มันก็ไม่ใช่ความสมบูรณ์

นึกถึงนิทานเซนอยู่เรื่องหนึ่ง ที่มีชายคนหนึ่งไปเรียนวิชาตกแต่งสวนกับสุดยอดปรมาจารย์ เมื่อเรียนเสร็จจึงกลับไปตกแต่งสวนที่บ้าน แต่แล้วก็รู้สึกว่ามันแปลกๆ ไม่สวยเหมือนที่อาจารย์จัดสวนให้ดู วันหนึ่งชายคนนั้นได้รู้ข่าวว่าอาจารย์จะมาที่บ้านของตน จึงเรียกคนใช้ให้มาช่วยจัดสวนเพื่อต้อนรับอาจารย์ โดยทำแบบทุกๆวันที่จัด คือ ตัดแต่งต้นไม้ เก็บใบไม้ ตัดหญ้า กวาดพื้นหญ้า ทุกอย่างเรียบร้อยมาก

พ ออาจารย์มาถึงสวนของชายคนนี้ อาจารย์จึงบอกกับชายคนนี้ว่าสวนนี้ไม่สมบูรณ์ ชายคนนี้จึงถามว่าทำไมถึงไม่สมบูรณ์ เพราะตนเองก็คิดเช่นกันว่ามันดูแปลกๆ แต่บ้านอื่นเขาก็ทำแบบนี้ อาจารย์จึงบอกว่า ที่จริงสวนนี้ก็สวยอยู่ แต่ที่บอกว่าไม่สมบูรณ์เพราะมันสวยเกินไป เรียบร้อยเกินไป ความสมบูรณ์อยู่ที่ความเป็นธรรมชาติ ที่จะต้องมีบ้างที่ใบไม้ร่วงลงบนพื้นหญ้า มีบ้างที่หญ้าจะขึ้นมาไม่เท่ากัน มีบ้างที่จะมีการไล่เฉดสีของใบไม้ และพื้นหญ้า มีบ้างที่หญ้าจะแหว่ง และดอกไม้จะขึ้นแซมผสมควมงดงาม นั่นแหละคือความสมบูรณ์

ไม่ขอทิ้งท้ายนะครับ ทุกคนอาจจะมีความคิดอะไรดีๆ เกิดขึ้นบ้างแล้วก็ได้